Kimisinin yüksekliği 25 metreye varıyor, kimisi de 300 yıllık! Dünyanın en büyük, en yaşlı, en ilginç kaktüslerini yakından tanımak iser misiniz? İşte ilginç fotoğrafları ile dünyanın en büyük kaktüsleri.
- Saguaro (Carnegiea gigantea)
- Altıntop (Echinocactus Grusonii)
- Cardon (Pachycereus Pringlei)
- Candelebra (Myrtillocactus Cochal)
Dünyanın en büyük kaktüsleri
1-ABD’nin en büyüğü, Arizona Kaktüsü Saguaro (Carnegiea Gigantea):
Tıpkı aşağıda bahsedeceğimiz Cardon gibi Saguaro da anavatanı Sonora Çölü olan dev dikenlilerden. Meksika’nın Sonora eyaletinde ve Kaliforniya Imperial County bölgesinde de yetişiyor. Saguaro, hem dünyanın en büyük kaktüsleri arasında, hem de Kuzey Amerika’nın en büyük kaktüsü konumunda yer alıyor.
Batılı Amerikalıların kullandığı Mayo dilinde Sah-wah-ro diye okunan Saguaro, zamanla Meksikalıların ana dili İspanyolcaya dönüşmüş. Arizona yerli halkları kaktüsün meyvesini toplayıp yerler, toz haline getirdikleri çekirdeklerini de yemeklere katarlarmış. Meyvelerden yaptıkları şarabı da hayatın yenilenişini simgeleyen törenlerde tüketirlermiş.
Ortalama bir Saguaro 15 metreye kadar büyüyebiliyor. Aslında bu tür belki de çoktan yok olacaktı ancak 20. yüzyılın başlarında neslinin tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu gören dönemin ABD başkanının çabası ile ulusal park statüsünde korumaya alınmış.
Dünyanın en uzun kaktüsü 1987’de fırtınada devrilmiş olan saguaronun boyu 25 metreye ulaşıyormuş. Bilim insanları yaşının 200 civarı olduğunu tahmin ediyor.
Saguarolar çiçek de açıyor. Ancak yavaş büyüdükleri için çiçek açma süreci de yavaş ilerliyor. Saguaro, 90-100 yılı geride bıraktıktan sonra dal vermeye başlıyor. O bildiğimiz karakteristik dallanmasının yanı sıra, sık görülmese de yelpaze şeklinde dallanıyor. En büyük kaktüsler kimi zaman dal bile vermiyor. Çiçeklenme ise 70 yaş itibariyle başlıyor. Bir saguaronun olgunluğa erişmesi 200 yılı buluyor. Tam bir sabır işi!
Nisan sonlarından itibaren, taç yaprakları bembeyaz çiçekler açıyor. Saguaro çiçekleri tozlaşmayı sağlayacak canlıları kendine çekebilmek için tatlı bir koku yayıyor. Özellikle de yarasaları!
Saguaro çiçeklerinin güzelliği…
Görsel: NPS/T.Foley kaynak: NPS.gov
Nefis çiçeklerini yakından görüntüleyebilmek için Ulusal Park çalışanlarının yaptığı Saguaro’ya özel selfie çubuğu
Görsel: NPS/Lupe S.
2-Altıntop (Echinocactus Grusonii):
Altın top, en büyük kaktüsler listesinin bahçede de yetiştirilebilen sarı çiçekli bir üyesi. Kaktüssever ve koleksiyonerler arasında popüler bir bitki olan altın top yabanıl ortamda ne yazık ki artık nadiren görülüyor. Bu ifadeden soyu tükenmek üzere olduğu anlaşılmasın, bu kaktüs yaşamını bahçelerde sürdürüyor ve insanlar tarafından çoğaltılıyor.
Altın top iç mekanlarda da yaşayabiliyor ancak çiçek vermesi için dışarda olması şart. Saguaronun aksine ilk biraç yıl hızlı büyüyor. Daha sonra yavaş büyüme sürecine geçiyor.
3-Dünyanın en büyük kaktüsleri içinde Meksika’nın yerlisi Cardon (Pachycereus Pringlei):
Çocukluğumuzun Western filmlerinde sıklıkla gördüğümüz en büyük kaktüsler, Kızılderililer için ölümsüzlüğü simgeleyen bir bitki. Aynı zamanda yeniden doğuşun ve yenilenmenin de simgesi. Meksika Dev Cardon’una fil kaktüsü de deniyor. Adını sonuna kadar hak eden bu bitki, sadece Meksika’nın Sonora eyaletinde bulunan Sonora Çölü’nde yetişen, dünyanın en büyük kaktüslerinden biri. “Xaasj” adı verilen yenilebilen meyvesi, yerel halk için önemli bir yer tutuyor.
ABD ve Meksika’nın birleştiği bölgede yer alan Sonora Çölü, birçok kaktüs türüne ev sahipliği yapıyor.
4-Candelebra Kaktüs (Myrtillocactus Cochal):
Dünyanın en uzun kaktüsü olmasa bile ilkler arasında Candelebra da var. Tepelik alanlarda yetişen Candelebra, ortalama 3 metre uzunluğa, 3 metre genişliğe sahip boruya benzer bir kaktüs türü. Meyvesi asidik olmasına rağmen yenebiliyor ve renkli çiçekler açıyor. Şu çiiçeklerin güzelliğine bakın.
Kaktüsler hakkında ilginç bilgiler:
Kaktüs, bulunduğu koşullara kendini adapte edebilen, harika bitkiler. Onlar tam bir hayatta kalma uzmanı.
Kaktüsler diğer bitkilerden farklı olarak geceleri havadaki karbondioksiti emip depoluyor. Gündüzleri ise gözeneklerini kapatıp fotosenteze devam ediyor. Böylece terleme yoluyla oluşacak su kaybını en aza indiriyor. Koca koca dikenler, dış yüzeyini kaplayan yağlı tabakası, içerdeki süngerimsi dokudan oluşan bu korunaklı yapı sayesinde dev kaktüsler diğer yapraklı ağaçlardan 30 kat daha az terliyor. Suyu içerde tuttuğu için çöldeki canlıların da imdadına yetişiyor.
Çöldeki bitkilerin kökleri ile toprağın metrelerce altındaki su kaynağından yararlanma gibi bir durumu söz konusu olmadığı için kaktüslerin kökü kısacık -birkaç santim- uzunluğunda oluyor. Çöl ikliminde kısa süren ve hafif seyreden yağışlar sırasında kaktüs alabildiği kadar suyu depoluyor.
Kaktüsün yağlı dış tabakası ise suyun dışarı çıkmasını önlüyor ancak ışığın içeri girmesine izin veriyor.
Dikenlerin suyun tutulmasına olan katkısının yanında bir yararı da otobur canlıları bitkiden uzak tutmak. Kaktüsü oluşturan her bir unsur birden fazla iş görüyor.
Müthiş bir işleyiş!
Yararlanılan kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Pachycereus_pringlei
https://www.nps.gov/orpi/learn/nature/saguaro-cactus.htm
https://worldofsucculents.com/tallest-cactus-in-the-world/
https://www.friendsofsaguaro.org/saguaros
https://www.oldest.org/nature/cactus/
Bu yazıda da ilginç sukulent türleri var!
